Logo

Składniki krwi

Jak jedna donacja może uratować życie kilku osobom?

W nowoczesnych terapiach medycznych pacjenci mogą otrzymać jednostkę krwi pełnej lub tylko specyficzne składniki krwi, które są potrzebne do leczenia ich konkretnego stanu. Takie podejście do leczenia, określane jako terapia komponentami krwi, pozwala kilku pacjentom korzystać z jednej jednostki oddanej krwi pełnej.

Składniki nadające się do transfuzji, które można uzyskać z krwi pobranej, to krwinki czerwone, płytki krwi, osocze, krioprecypitacja AHF (krio) i granulocyty. Dodatkowy składnik, białe krwinki, przed transfuzją jest często usuwany z pobranej krwi.

skład krwi

Krew pełna

Krew pełna zawiera krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi (~45% objętości) zawieszone w osoczu krwi (~55% objętości).


Kolor Okres przydatności Warunki przechowywania Kluczowe zastosowania
czerwony 21/35 dni* w lodówce urazy, operacje chirurgiczne
* Okres trwałości krwi pełnej zależy od zastosowanego antykoagulantu.

Krew pełna jest najprostszym i najczęstszym rodzajem oddawania krwi. Jest także najbardziej uniwersalna, ponieważ można ją przetoczyć w oryginalnej postaci lub użyć do pomocy wielu osobom, gdy zostanie rozdzielona na poszczególne składniki: krwinki czerwone, osocze i płytki krwi.

Krew pełna wymaga minimalnego przetworzenia, zanim będzie gotowa do wykonania transfuzji pacjentowi. Jeśli jej użycie nie jest wymagane natychmiast po donacji, można ją przechowywać w lodówce nawet do 35 dni, w zależności od rodzaju stosowanego antykoagulantu.

Krew pełną stosuje się w leczeniu pacjentów, którzy potrzebują wszystkich składników krwi, takich jak ci, którzy doznali znaczącej utraty krwi w wyniku urazu lub zabiegu chirurgicznego.

Aby oddać krew pełną możesz zgłosić się do dowolnego punktu poboru krwi (zarówno stacjonarnego jak i do krwiobusu)


Kliknij tutaj i dowiedz się więcej o oddawaniu krwi pełnej

Osocze

Osocze (plazma) jest płynną częścią krwi. Twoje czerwone i białe krwinki oraz płytki krwi są zawieszone w osoczu, gdy poruszają się po Twoim ciele.


Kolor Okres przydatności Warunki przechowywania Kluczowe zastosowania
żółtawy 1 rok mrożone oparzenia, zaburzenia krzepnięcia, leki

Osocze krwi pełni kilka ważnych funkcji w naszych ciałach, mimo że w około 92% składa się z wody. Plazma zawiera również 7% ważnych białek, takich jak albumina, gamma globuliny i czynnik antyhemofilowy, oraz 1% soli mineralnych, cukrów, tłuszczów, hormonów i witamin. Pomaga nam utrzymać zadowalające ciśnienie i objętość krwi oraz dostarcza kluczowe białka do krzepnięcia krwi i odporności. Przenosi również do naszych mięśni elektrolity, takie jak sód i potas oraz pomaga utrzymać prawidłową równowagę pH (kwasowo-zasadową) w organizmie, co ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania krwinek.

Osocze uzyskuje się przez oddzielenie płynnej porcji krwi od komórek. Mrożone jest w ciągu 24 godzin od oddania w celu zachowania cennych czynników krzepliwości krwi. Następnie jest przechowywane do jednego roku i rozmrażane w razie potrzeby. Transfuzje osocza wykonuje się u pacjentów po urazach, oparzeniach i szokach, a także u osób z ciężką chorobą wątroby lub z niedoborem wielu czynników krzepnięcia.


Pochodne plazmowe

W niektórych przypadkach pacjenci zamiast osocza potrzebują jego pochodnych. Są to koncentraty specyficznych białek osocza otrzymane w procesie znanym jako frakcjonowanie. Pochodne są traktowane ciepłem i/lub detergentem rozpuszczalnikowym w celu zabicia pewnych wirusów, takich jak wirusy HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i wirusowe zapalenie wątroby typu C.


Kliknij tutaj i dowiedz się więcej o oddawaniu osocza

Płytki krwi

Płytki krwi (trombocyty) są małymi, bezbarwnymi fragmentami komórek we krwi, których główną funkcją jest przywieranie do wyściółki naczyń krwionośnych i zapobieganie lub tamowanie krwawienia. Są wytwarzane w naszym szpiku kostnym.


Kolor Okres przydatności Warunki przechowywania Kluczowe zastosowania
bezbarwny 5 dni Temperatura pokojowa z ciągłym mieszaniem, aby zapobiec zbrylaniu leczenie raka, przeszczepy narządów, chirurgia

Trombocyty można uzyskać przy użyciu wirówki do oddzielenia osocza bogatopłytkowego od krwi pełnej. Następnie płytki od kilku różnych dawców łączy się w celu uzyskania jednej jednostki do transfuzji. Alternatywnie płytki krwi można uzyskać przy użyciu maszyny do aferezy, która pobiera krew z ramienia dawcy, rozdziela ją na składniki, zatrzymuje niektóre płytki krwi i oddaje pozostałą część krwi dawcy. Stosując ten proces, jeden dawca może dostarczać około cztery do sześciu razy więcej płytek niż jednostka płytek uzyskanych z pobrania krwi pełnej.

Płytki krwi przechowuje się w temperaturze pokojowej do 5 dni. Muszą one otrzymywać ciągłe delikatne poruszenie, aby zapobiec ich zlepianiu się.

Trombocyty są najczęściej stosowane podczas leczenia raka, a także zabiegów chirurgicznych, takich jak przeszczepianie narządów, w celu leczenia stanu zwanego małopłytkowością, w którym występuje niedobór płytek krwi. Są również stosowane w leczeniu nieprawidłowości funkcji płytek.



Czerwone krwinki

Czerwone krwinki (erytrocyty) nadają krwi charakterystyczny czerwony kolor. Wytwarzane są w naszym szpiku kostnym. Przenoszą tlen z płuc do reszty ciała i zabierają dwutlenek węgla z powrotem do płuc, skąd jest wydalany z organizmu. W 2-3 kroplach krwi jest około miliarda czerwonych krwinek.


Kolor Okres przydatności Warunki przechowywania Kluczowe zastosowania
czerwony do 42 dni* w lodówce urazy, operacje, niedokrwistość, utrata krwi, zaburzenia krwi (np. komórki sierpowate)
* Okres trwałości krwinek czerwonych zmienia się w zależności od zastosowanego antykoagulantu.

Czerwone krwinki

Czerwone krwinki są uzyskiwane z krwi pełnej poprzez usunięcie osocza (ciekłej części krwi). Ich okres przydatności wynosi do 42 dni, w zależności od rodzaju stosowanego antykoagulantu. Są stosowane w leczeniu niedokrwistości bez znacznego zwiększenia objętości krwi pacjenta. Pacjenci, którzy najczęsciej korzystają z transfuzji krwinek czerwonych, to osoby z przewlekłą niedokrwistością z powodu niewydolności nerek lub krwawienia z przewodu pokarmowego oraz osoby z ostrą utratą krwi w wyniku urazu. Czerwone krwinki można stosować również w leczeniu zaburzeń krwi, takich jak niedokrwistość sierpowatokrwinkowa.



Białe krwinki

Białe krwinki (leukocyty) są jednym z mechanizmów obrony organizmu przed chorobami: niektóre niszczą bakterie, a inne wytwarzają przeciwciała przeciwko bakteriom i wirusom lub zwalczają złośliwe choroby. Nasze własne białe komórki pomagają nam zachować zdrowie, lecz mogą być niebezpieczne dla kogoś, kto otrzymuje oddaną krew. To dlatego, że leukocyty mogą przenosić wirusy, które powodują immunosupresję i uwalniają toksyczne substancje u biorcy. Aby uniknąć tych negatywnych reakcji, białe krwinki są często usuwane z nadających się do transfuzji składników krwi, proces ten nazywa się redukcją leukocytów.

To niekoniecznie oznacza, że Twoje białe komórki nie mogą być używane do pomocy potrzebującym! Granulocyty są rodzajem białej krwinki, która chroni przed infekcją przez otaczanie i niszczenie atakujących bakterii i wirusów. Mogą być stosowane w leczeniu zakażeń, które nie reagują na antybiotyki. Granulocyty są zbierane za pomocą zautomatyzowanego procesu zwanego aferezą i muszą zostać przetoczone pacjentowi w ciągu 24 godzin od oddania.

Białe krwinki

Przydały Ci się informacje z tej strony? Świetnie! Pomóż nam promować krwiodawstwo :)