Logo

Morfologia krwi

Jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych jest oznaczenie morfologii krwi. Można spotkać się z określeniem "mała morfologia" oraz "duża morfologia". W dużej morfologii dodatkowo bada się procentowy skład poszczególnych grup krwinek białych, oceniając rozmaz krwi obwodowej.

Poniżej przedstawiamy opis poszczególnych składników krwi oznaczanych w morfologii, ich wartości prawidłowe oraz przyczyny przekroczonych wartości granicznych.


Czerwone krwinki (erytrocyty) [RBC]

Mają kształt krążków i stanowią około 99% komórek krwi. Najważniejszą strukturą erytrocytów jest hemoglobina, które nadaje im czerwoną barwę. Odpowiadają za transport tlenu do komórek i usuwanie dwutlenku węgla. Zwiększona ilość krwinek czerwonych we krwi to czerwienica (poliglobulia). Zmniejszoną ich ilość określa się jako niedokrwistość (anemia).


Prawidłowe wartości:
  Mężczyźni Kobiety
Wartości prawidłowe 4,5-5,9 milionów/µl 4,1-5,1 milionów/µl
Przyczyny zwiększonej liczby erytrocytów
  • Niedobór płynów, odwodnienie
  • Choroby serca i płuc
  • Przebywanie w wysokich górach
  • Trening wysokościowy
Przyczyny zmniejszonej liczby erytrocytów
  • Niedobór żelaza
  • Przedłużające się, obfite lub zbyt częste miesiączki
  • Zwiększone zapotrzebowanie, np. w okresie wzrostu i w czasie ciąży
  • Mało urozmaicona dieta
  • Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego
  • Długotrwała utrata krwi

Hemoglobina [Hb, HGB]

Hemoglobina jest podstawową częścią składową erytrocytów (czerwonych krwinek). Wiąże ona tlen i transportuje go do narządów i komórek, gdzie jest on wymieniany na dwutlenek węgla. Zmniejszenie stężenia hemoglobiny świadczy o anemii (niedokrwistości). Zazwyczaj zmiana wartości hemoglobiny odpowiada zmianie liczy krwinek czerwonych.


Prawidłowe wartości:
  Mężczyźni Kobiety
Wartości prawidłowe 13,6-17,2 g/dl
(8,44-10,67 mmol/l)
12,0-15,0 g/dl
(7,45-9,30 mmol/l)
Wysoka hemoglobina - przyczyny
  • Niedobór płynów, odwodnienie
  • Choroby serca i płuc
  • Przebywanie w wysokich górach
  • Palenie papierosów
  • Trening wysokościowy
Niska hemoglobina - przyczyny
  • Niedobór żelaza
  • Przedłużające się, obfite lub zbyt częste miesiączki
  • Mało urozmaicona dieta
  • Długotrwała lub nagła utrata krwi

Krwinki białe (leukocyty) [WBC]

Podstawowym zadaniem krwinek białych jest obrona organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi i obcymi substancjami. Mogą przedostać się poza naczynia krwionośne i wędrować do tkanek, aby w nich bezpośrednio spełniać swoje funkcje obronne. Tylko 10% wszystkich leukocytów krąży we krwi. Reszta znajduje się w tkankach, w węzłach chłonnych, szpiku kostnym. Zwiększona liczba białych krwinek we krwi świadczy o tym, że układ odpornościowy został zaalarmowany i postawiony w stan gotowości. Zwiększona liczba leukocytów nazywa się: leukocytoza, czerwienica, poliglobulia. Zmniejszona liczba leukocytów to leukopenia.


Prawidłowe wartości:

4 000 - 10 000/µl

Wysoka liczba leukocytów - przyczyny
  • Stany zapalne, infekcje bakteryjne
  • Duże obciążenie fizyczne i psychiczne
  • Ciąża
  • Choroby reumatyczne
  • Duża utrata krwi, stan wstrząsu
  • Białaczka (rak krwi)
Niska liczba leukocytów - przyczyny
  • Infekcje wirusowe
  • Odra, świnka, różyczka i grypa
  • Radioterapia i chemioterapia
  • Leki, np. leki przeciwbólowe, przeciwpadaczkowe lub hormony tarczycy

Płytki krwi (trombocyty) [PLT]

Są to niewielkie komórki o nieregularnych kształtach, które nie posiadają jąder. Powstają w szpiku. Są niszczone w wątrobie i śledzionie po 1-2 tygodniach. Są istotne w procesie krzepnięcia krwi. Dzięki przyleganiu do ścian naczyń krwionośnych uszczelniają niewielkie rany. Proces ten może być hamowany poprzez kwas acetylosalicylowy (ASA, np. w postaci Aspiryny).


Prawidłowe wartości:

140 000 - 400 000/µl

Wysoka liczba trombocytów (trobocytoza) - przyczyny
  • Choroby infekcyjne
  • Choroby szpiku kostnego
  • Nowotwory
  • Przewlekłe zapalenia
  • Niedobór żelaza
  • Następstwo usunięcia śledziony
Zmniejszona liczba trombocytów (trombocytopenia) - przyczyny
  • Wrodzone
  • Radioterapia i chemioterapia
  • Powiększenie śledziony
  • Leki, np. leki przeciwbólowe i antybiotyki
  • Alkohol
  • Następstwa zakażeń
  • Białaczka

Hematokryt [HCT]

Jest to stosunek objętości masy krwinek (czerwonych, białych i płytek krwi) do całkowitej objętości krwi.


Prawidłowe wartości:
  Mężczyźni Kobiety
Wartości prawidłowe 36 - 48% 34 - 44%
Zwiększony hematokryt
Występuje w nadkrwistościach lub stanach odwodnienia organizmu. Potocznie określa się to jako zagęszczenie krwi (gęsta krew).
Zmniejszony hematokryt
Spowodowany jest niedokrwistością.

Źródło danych: "Odczytujemy i interpretujemy wyniki badań laboratoryjnych" - Maria Lohmann, Warszawa 2006r.


Pomóż nam promować krwiodawstwo!