Jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych jest oznaczenie morfologii krwi. Można spotkać się z określeniem "mała morfologia" oraz "duża morfologia". W dużej morfologii dodatkowo bada się procentowy skład poszczególnych grup krwinek białych, oceniając rozmaz krwi obwodowej.
Poniżej przedstawiamy opis poszczególnych składników krwi oznaczanych w morfologii, ich wartości prawidłowe oraz przyczyny przekroczonych wartości granicznych.
Mają kształt krążków i stanowią około 99% komórek krwi. Najważniejszą strukturą erytrocytów jest hemoglobina, które nadaje im czerwoną barwę. Odpowiadają za transport tlenu do komórek i usuwanie dwutlenku węgla. Zwiększona ilość krwinek czerwonych we krwi to czerwienica (poliglobulia). Zmniejszoną ich ilość określa się jako niedokrwistość (anemia).
Mężczyźni | Kobiety | |
---|---|---|
Wartości prawidłowe | 4,5-5,9 milionów/µl | 4,1-5,1 milionów/µl |
Hemoglobina jest podstawową częścią składową erytrocytów (czerwonych krwinek). Wiąże ona tlen i transportuje go do narządów i komórek, gdzie jest on wymieniany na dwutlenek węgla. Zmniejszenie stężenia hemoglobiny świadczy o anemii (niedokrwistości). Zazwyczaj zmiana wartości hemoglobiny odpowiada zmianie liczy krwinek czerwonych.
Mężczyźni | Kobiety | |
---|---|---|
Wartości prawidłowe | 13,6-17,2 g/dl (8,44-10,67 mmol/l) |
12,0-15,0 g/dl (7,45-9,30 mmol/l) |
Podstawowym zadaniem krwinek białych jest obrona organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi i obcymi substancjami. Mogą przedostać się poza naczynia krwionośne i wędrować do tkanek, aby w nich bezpośrednio spełniać swoje funkcje obronne. Tylko 10% wszystkich leukocytów krąży we krwi. Reszta znajduje się w tkankach, w węzłach chłonnych, szpiku kostnym. Zwiększona liczba białych krwinek we krwi świadczy o tym, że układ odpornościowy został zaalarmowany i postawiony w stan gotowości. Zwiększona liczba leukocytów nazywa się: leukocytoza, czerwienica, poliglobulia. Zmniejszona liczba leukocytów to leukopenia.
4 000 - 10 000/µl
Są to niewielkie komórki o nieregularnych kształtach, które nie posiadają jąder. Powstają w szpiku. Są niszczone w wątrobie i śledzionie po 1-2 tygodniach. Są istotne w procesie krzepnięcia krwi. Dzięki przyleganiu do ścian naczyń krwionośnych uszczelniają niewielkie rany. Proces ten może być hamowany poprzez kwas acetylosalicylowy (ASA, np. w postaci Aspiryny).
140 000 - 400 000/µl
Jest to stosunek objętości masy krwinek (czerwonych, białych i płytek krwi) do całkowitej objętości krwi.
Mężczyźni | Kobiety | |
---|---|---|
Wartości prawidłowe | 36 - 48% | 34 - 44% |